🎐 Türkiye Nin Iklimi Konu Anlatımı

Wib8h. 7. sınıf Türkiye'nin coğrafi bölgeleri konu anlatımı, coğrafi bölge ders notları, TÜRKİYE’NİN COĞRAFÎ BÖLGELERİA. COĞRAFÎ BÖLGE ve BÖLÜM Doğal, beşerî ve ekonomik özellikler yönünden sınırları içinde benzerlik gösteren geniş alanlara bölge denir. Sınırları içinde benzerlikleri olan ancak bölgenin diğer yerlerinden farklı olan küçük alanlara ise bölüm denir. Örnek Orta Karadeniz BölümüBölgelerde olduğu gibi, bölümler içinde de; yer şekilleri, iklim, bitki örtüsü, nüfus, yerleşme ve ekonomik etkinlikler yönünden farklı özellikler ortaya çıkabilir. Bu farklı özelliklerin görüldüğü, bölümden daha küçük alanlara da yöre denir. Örnek Akdeniz Bölgesi’ndeki Göller yöresi Bölgeler, doğal, beşerî ve ekonomik etkenlere göre belirlenmiştir. Doğal etkenlere yer şekilleri, iklim, bitki örtüsü ve su durumu girmektedir. Beşerî ve ekonomik etkenlere ise nüfus, yerleşme, sanayi, tarım, turizm ve ticaret girmektedir. Bunlara göre ülkemiz 1941 yılında 7 coğrafî bölge ve 21 coğrafî bölüme ayrılmıştır. Türkiye’nin Coğrafî Bölgeleri B. TÜRKİYE’NİN COĞRAFÎ BÖLGELERİKARADENİZ BÖLGESİ Karadeniz’in güney kıyısında doğu batı yönünde uzanan bir bölgedir. Doğuda Gürcistan sınırı, batıda Adapazarı ovası arasında uzanır. Güneyinde ise İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgeleri yer alır. Bölge üç bölüme Batı Karadeniz Bölümü Konumu Bölüm, Kızılırmak nehrinin batısı ile Adapazarı ovası arasında uzanır. Yer şekilleri Bölümün kuzeyinde kıyı boyunca Küre, iç kesimlerde Bolu ve Ilgaz, güneyde ise Köroğlu dağları uzanır. Bu dağlar arasında Kastamonu, Bolu ve Düzce ovaları yer alır. İklimi ve bitki örtüsü Bölümde Karadeniz iklimi görülür. Kıyı kesim ılık ve yağışlı iken, iç kesimlerde ise yağışlar ve sıcaklıklar azalır. Bölümde orman alanları oldukça yaygındır. Yağışın azaldığı yerler de dağ çayırları yer alır. Nüfus ve yerleşme Nüfusun büyük bir kısmı kıyıda ve ovalarda yoğunlaşmıştır. Bölümün illeri Düzce, Bolu, Kastamonu, Zonguldak, Karabük, Bartın ve Sinop’tur. Tarım ve hayvancılık Bölümde tarım önemli bir gelir kaynağıdır. Mısır, buğday, pirinç, şeker pancarı, tütün ve kenevir üretimi yapılmaktadır. Bölümde küçükbaş ve büyükbaş hayvancılıkla beraber balıkçılıkta yapılmaktadır. Sanayi ve yer altı kaynakları Orman endüstrisi bölümde oldukça gelişmiştir. Zonguldak çevresinde taş kömürü çıkarıldığı için bölümde demir çelik endüstrisi gelişmiştir. Karabük ve Ereğli demir çelik fabrikaları bölümün ekonomisi için çok önemlidir. Kastamonu’nun Küre ilçesinde bakır yatakları bulunmaktadır. Turizm Bölümde turizm hızla gelişmektedir. Aladağlar Kartalkaya ve Ilgaz dağlarında kış turizmi yapılır. Safranbolu evleri, Abant gölü ve Yedigöller de turistik alanlar Orta Karadeniz Bölümü Konumu Bölüm, Ordu’daki Melet çayının batısından başlayıp Sinop’un doğusuna kadar uzanır. Yer şekilleri Bülümün başlıca yer şekilleri Canik dağlarıdır. Buradaki dağların yükseltisi fazla değildir. Bu yüzden kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım daha kolaydır. Bölümün en önemli düzlükleri Çarşamba ve Bafra ovalarıdır. İç kesimlerde ise Niksar, Erbaa, Taşova, Suluova gibi çöküntü ovaları yer alır. Kızılırmak ve Yeşilırmak bölümün başlıca akarsularıdır. İklim ve bitki örtüsü Bölümde dağların yükseltisi fazla olmadığı için Karadeniz’in yağışlı ve ılıman etkisi içerilere kadar sokulabilir. Bu nedenle, bölümün kıyı ile iç kesimleri arasında sıcaklık ve yağış farkı fazla değildir. Bölümde yıllık yağış, bölgenin diğer bölümlerine göre daha azdır. Nüfus ve yerleşme Yerleşmeler genellikle ovalarda kurulmuştur. Bölümdeki il merkezleri Samsun, Ordu, Amasya, Tokat ve Çorum’dur. Kıyıda Bafra, Çarşamba, Ünye ve Fatsa iç kesimlerde ise Zile, Turhal, Suluova, Merzifon, Erbaa ve Niksar da diğer önemli yerleşim yerleridir. Tarım ve hayvancılık Bölümde topraklar verimli, iklim koşulları da uygun olduğu için tarım başlıca geçim kaynağıdır. Kıyıdaki ovalarda tütün, pirinç, fındık, soya fasulyesi ve mısır iç kesimlerde ise şeker pancarı, tahıl, tütün, ayçiçeği, sebze ve meyve üretilir. Bölümde büyükbaş hayvancılık, küçükbaş hayvancılık ve kümes hayvancılığı da yapılır. Sanayi ve yer altı kaynakları Bölümdeki başlıca sanayi kuruluşları; bakır işleme, çimento, şeker ve sigara fabrikalarıdır. Yer altı kaynakları ise Merzifon, Havza ve Çeltek’teki linyit Doğu Karadeniz Bölümü Konumu Ordu’nun doğusundaki Melet çayından Gürcistan sınırına kadar devam eder. Yer şekilleri Bölüm bölgenin en dağlık bölümüdür. Dağlar iki sıra hâlinde kıyıya paralel uzanır. Kıyıdaki sırayı Giresun ve Rize dağları oluşturur. Burada Kalkanlı geçidi yer alır. İç kesimde yer alan ikinci sırayı ise Yalnızçam, Kop, Mescit ve Çimen dağları oluşturur. Burada Kop geçidi yer alır. Bölümün akarsuları Çoruh nehri ve Kelkit çayıdır. Bölümde yer alan Tortum ve Sera gölleri heyelân sonucunda oluşmuştur. İklim ve bitki örtüsü Bölümün kıyı kesiminde Karadeniz iklimi görülür. Ülkemizin en yağışlı yeri burasıdır. Bu yüzden bitki örtüsü gür ormanlardan oluşur. İç kısımlara doğru gidildikçe karasal iklim kendisini gösterir. Burada ormanlar seyrekleşerek bozkırlar yaygınlaşır. Bölümde yamaç eğiminin ve yağışın fazla, arazinin ise killi olması sık sık heyelân olaylarına neden olur. Ayrıca seller de yaygın olarak görülür. Nüfus ve yerleşme Nüfus, bölümün kıyı kesiminde yoğunlaşmıştır. Buna karşılık iç kısımlarda nüfus seyrek ve yerleşim merkezleri daha azdır. Giresun ve Rize dağlarının denize bakan yamaçlarında dağınık yerleşme görülür. İç kesimlerde ise toplu yerleşmeler yaygındır. Bölümdeki il merkezleri Trabzon, Giresun, Rize, Artvin, Bayburt ve Gümüşhane’dir. Trabzon bölümün ticaret, eğitim ve kültür merkezidir. Tarım ve hayvancılık Bölümde tarım halkın başlıca geçim kaynağıdır. Kıyıda çay, mısır ve fındık, iç kesimlerde ise buğday, tütün, şeker pancarı ve patates yetiştirilir. Çay üretiminin tamamı bu bölümde gerçekleşir. Sanayi ve yer altı kaynakları Bölümde sanayi genellikle tarıma dayalıdır. Rize çevresinde çay işleyen fabrikalar Ordu ve Giresun çevresinde ise fındık işleyen fabrikalar yer alır. Bölümde sadece Murgul’da Artvin bakır çıkarılır. Turizm Trabzon’daki Sümela Manastırı ve Uzungöl turistik yerlerdir. Ayrıca yaylacılık turizmi BÖLGESİ Türkiye’nin kuzeybatı kısmını oluşturan bölge, ismini aldığı Marmara denizini çevreler. Bölgeyi, İstanbul ve Çanakkale boğazları iki kısma ayırmıştır. Marmara Bölgesi, Karadeniz ve Akdeniz iklimleri arasında geçiş özelliği gösterir. Bu yüzden hem Karadeniz, hem Akdeniz, hem de karasal iklim görülür. Bunun nedeni bölgenin özel konumudur. Bölge, dört farklı bölüme Yıldız Bölümü Konumu Bölgenin kuzeybatı kısmında Yıldız dağlarının bulunduğu kesimi kapsar. Yer şekilleri Bölümde Yıldız dağları ana yer şekillerini oluşturur. Fazla düz alan yoktur. İklim ve bitki örtüsü Yıldız dağlarının Karadeniz’e bakan yamaçlarında Karadeniz iklimi, iç kesimlere bakan yamaçlarında ise karasal iklim yaşanır. Denize bakan yamaçlarda yağışlar fazla olduğu için bitki örtüsü ormandır. İç kısımlara bakan yamaçlarda ise yağışlar azaldığı için ormanlar yerini yavaş yavaş bozkırlara bırakırlar. Nüfus ve yerleşme Bölümde nüfus çok seyrektir. İl olarak sadece Kırklareli yer alır. Tarım ve hayvancılık Bölümün dağlık yerlerinde hayvancılık ve ormancılık, düz yerlerinde ise tarım geçim kaynağıdır. Genellikle buğday, ayçiçeği, üzüm ve mısır tarımı yapılır. Sanayi Bölümde sanayi gelişmemiştir. Sadece çimento, cam ve yağ fabrikaları Ergene Bölümü Konumu Bölümün büyük kısmını Ergene havzası kapladığı için bu ismi almıştır. Trakya’nın büyük kısmını kaplar. Yer şekilleri Bölüm, Ergene ırmağının çevresindeki düzlüklerden oluşur. Başlıca akarsular; Ergene ırmağı ve kollarıdır. İklim ve bitki örtüsü Bölümün büyük kısmında karasal iklim görülür. Bu yüzden kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer, bölge içinde yağışların en az olduğu bölümdür. Yaygın bitki örtüsü bozkırlardır. Nüfus ve yerleşme Bölümde tarım alanları fazla olduğu için nüfus çok seyrek değildir. İl merkezleri Edirne ve Tekirdağ’dır. Diğer önemli yerleşim yerleri ise Çorlu, Lüleburgaz, Babaeski ve Alpullu’dur. Tarım ve hayvancılık Bölümde halkın başlıca geçim kaynağı tarımdır. Bunda arazinin düz ve toprakların verimli olması en önemli etkendir. En fazla ayçiçeği, buğday, şeker pancarı, üzüm, tütün, pirinç ve patates yetiştirilir. Türkiye ayçiçeği ve üzüm üretiminde bölüm çok önemlidir. Bölümde ahır hayvancılığı da gelişmiştir. Sanayi Bölümün sanayi kuruluşları; ayçiçek yağı, içki ve cam fabrikalarıdır. Turizm Edirne’deki tarihî eserler ve Kırkpınar şenlikleri turistlerin ilgisini Çatalca - Kocaeli Bölümü Konumu Bölüm, İstanbul boğazının doğu ve batısındaki yarımadalardan oluşur. Bunlardan Çatalca Avrupa, Kocaeli de Asya kıt’asında kalır. İstanbul boğazı Karadeniz’i Marmara denizine bağlar. Bu yüzden deniz ulaşımı açısından önemlidir. Yer şekilleri Bölüm genellikle alçak plâtoluk alanlardan oluşmuştur. Yükselti oldukça azdır. Bölümde Sakarya ırmağı, Büyük ve Küçük Çekmece gölleri ile Durusu ve Sapanca gölleri yer alır. Ayrıca bölüm Kuzey Anadolu deprem kuşağı üzerinde olduğu için sık sık depremler meydana gelir. İklim ve bitki örtüsü Bölümün kuzey kesiminde Karadeniz, güney kesiminde ise Akdeniz iklimi görülür. Bitki örtüsü ise Karadeniz kıyılarında ormanlardan oluşur. Buna karşılık yağışın azaldığı güney kesimde ormanlar seyrekleşir. Nüfus ve yerleşme Bölüm, ülkemizin en yoğun nüfuslu yeridir. Buna rağmen Karadeniz kıyılarında nüfus seyrektir. Nüfus genellikle Marmara denizi kıyılarında toplanmıştır. Bölüm ülkemizin en yoğun nüfuslu yeridir. Bölümün il merkezleri İstanbul, İzmit ve Adapazarı’dır. İstanbul ülkemizin en büyük yerleşim merkezidir. İstanbul bölgenin sanayi, ticaret, eğitim, kültür ve turizm merkezi olan bir kenttir. Tarım ve hayvancılık Bölümde en önemli tarım alanı Adapazarı ovasıdır. En fazla şeker pancarı, ayçiçeği, keten, patates, mısır, tütün, fındık ve buğday yetiştirilir. Bölümde ahır hayvancılığı gelişmiştir. Sanayi İstanbul ve Adapazarı arasında kalan bölge, Türkiye’nin en büyük sanayi bölgesidir. Burada makine, ilâç, otomotiv, elektrikli ev aletleri ve petrol arıtma başta olmak üzere pek çok sanayi kolu gelişmiştir. Turizm İstanbul’a her yıl birçok turist gelir. Turizm bölümün önemli geçim kaynaklarındandır. İstanbul’daki onlarca tarihî eser ve İstanbul boğazının güzelliği turistlerin ilgisini Güney Marmara Bölümü Konumu Bölüm, Marmara Bölgesi’nin güney kısmını kaplar. Bölüme Gelibolu yarımadası da dahildir. Çanakkale boğazı açıklarında bulunan Bozcaada ve Gökçeada da bölümde yer alır. Yer şekilleri Bölümün yer şekillerini orta yükseklikteki dağlar ve bunların arasındaki verimli ovalar oluşturur. Bölümdeki en yüksek yer Uludağ’dır. Bursa, Karacabey, Yenişehir ve İnegöl ovaları önemli düzlüklerdir. Bölümdeki en önemli akarsu Susurluk çayıdır. Başlıca gölleri ise, İznik,Ulubat ve Manyas’tır. İklim ve bitki örtüsü Bölümün kıyı kesiminde Akdeniz iklimi görüldüğü için bitki örtüsü makidir. İç kısımlarda yağışlar ve sıcaklıklar azalır. Nüfus ve yerleşme Bölümde nüfus verimli ovalarda toplanmıştır. Nüfusun seyrek olduğu yerler; Dağlık alanlar ile Biga ve Gelibolu yarımadalarıdır. Bölümdeki il merkezleri, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Yalova ve Bilecik’tir. Bursa bölümün tarım, ticaret, eğitim ve kültür merkezidir. Bölümün diğer yerleşim merkezleri, Erdek, Bandırma, Gemlik, Mudanya ve Gelibolu kıyıda, Yenişehir, Karacabey, Biga, Gönen ve Mustafa Kemalpaşa da iç kısımlarda yer alır. Tarım ve hayvancılık Bölümün başta gelen geçim kaynağı tarımdır. En fazla ayçiçeği, zeytin, tütün, üzüm, şeftali ve şeker pancarı yetiştirilir. Ayrıca sebze ve meyve üretimi çok fazladır. Bölümde hayvancılıkta gelişmiştir. Ülkemizde ipek böcekçiliği en fazla Bursa ve çevresinde yapılır. Sanayi ve yer altı kaynakları Bölümde sanayi en çok Bursa çevresinde gelişmiştir. Susurluk’ta bor mineralleri, Marmara Adası’nda mermer ve Çan’da linyit çıkarılır. Turizm Uludağ’da kış turizmi, Bursa, İnegöl, Yalova, Gönen ve Mustafa Kemalpaşa’da kaplıca turizmi ve kıyılarda yaz turizmi BÖLGESİ Bölge, adını batısında uzanan Ege denizinden almıştır. Bölgenin Ege denizi kıyıları çok fazla girintili ve çıkıntılı olduğu için yarımada, koy ve körfez sayısı çok fazladır. Bölgede batıdan doğuya doğru gidildikçe yükselti artmaktadır. Bölge iki farklı bölüme Ege Bölümü Konumu Bölgenin batı kısmını oluşturur. Kuzeyinde Marmara Bölgesi yer alır. Yer şekilleri Bölümün en belirgin özelliği batı doğu yönünde uzanan dağlar ve onların arasındaki ovalardır. Bölümdeki sıradağları, Yunt dağı, Kaz dağı, Madra dağı, Bozdağlar, Aydın dağları ve Menteşe dağları oluşturur. Bu dağlar arasında uzanan ovalar ise Bakırçay, Gediz, Büyük ve Küçük Menderes’tir. Ovalar içinde aynı adı taşıyan akarsular vardır. Bu akarsular batıya doğru giderek Ege denizine dökülür. Bölümde sadece Çamiçi ve Marmara gölleri yer alır. Bölümün kıyıları çok fazla girintili çıkıntılıdır. Kıyıya dik uzanan dağların denize doğru çıkıntıları yarımadaları oluşturur. Bunlar; Karaburun, Bodrum, Datça ve Dilek yarımadalarıdır. Yarımadaların arasında ise koy ve körfezler yer alır. Bunlar; Güllük, Gökova, İzmir, Kuşadası, Çandarlı ve Edremit’tir. İklim ve bitki örtüsü Bölümde Akdeniz iklimi etkilidir. Bu yüzden bitki örtüsü alçak yerlerde maki yükseklerde ise ormandır. Don olayları çok seyrek olarak görülür. Denizin ılımanlaştırıcı etkisi iç kısımlara kadar sokulabilir. Nüfus ve yerleşme Bölümde nüfus kıyı kesimde ve ovalarda toplanmıştır. Dağlık alanlar ve Menteşe yöresinde nüfus çok seyrektir. Bölümdeki il merkezleri, İzmir, Denizli, Manisa, Aydın ve Muğla’dır. İzmir bölümün en önemli yerleşim yeridir. Kent bölgenin sanayi, ticaret ve kültür merkezidir. Diğer yerleşim yerleri ise Marmaris, Bodrum, Çeşme, Kuşadası, Datça ve Ayvalık kıyıda, Nazilli, Milas, Ödemiş, Salihli, Turgutlu, Tire ve Söke de iç kısımda yer alır. Sanayi ve yer altı kaynakları Bölümde zeytin yağı, sabun, pamuklu dokuma fabrikaları yer alır. Ayrıca halı ve kilim dokumacılığı da gelişmiştir. İzmir’de ise petro kimya, oto montaj, sigara, dokuma, çimento ve zeytin yağı sanayileri gelişmiştir. Yatağan ve Soma’da linyit çıkarılır. Bölümde demir ve krom da çıkarılır. Tarım ve hayvancılık Bölümün önemli geçim kaynaklarından biri de tarımdır. Çok çeşitli tarım ürünleri bölümde rahatlıkla yetiştirilebilir. Verimli çöküntü ovalarında en fazla pamuk, tütün, üzüm, incir ve zeytin yetiştirilir. Ayrıca sebze, meyve üretimi de çok yaygındır. Bölümde küçükbaş hayvancılık ve arıcılıkta yaygındır. Turizm Bölümde turizm çok önemlidir. Kıyılarda geniş kumsalların yer alması yaz turizmini geliştirmiştir. Denizli’deki Pamukkale travertenleri ile birçok tarihî eser ve kaplıca da bölümün turistik merkezleri İç Batı Anadolu Bölümü Konumu Ege Bölgesi’nin doğu kısmını oluşturur. Yer şekilleri Bölümde plâto ve dağlık alanlar geniş yer tutar. Plâtolar üzerinde, Murat, Eğrigöz ve Emirdağları yer alır. İklim ve bitki örtüsü Bölümde yükselti arttığı için genellikle karasal iklim özellikleri görülür. Ege Bölümü’ne göre sıcaklıklar düşüktür. Don olayları ve kar yağışı daha fazladır. Bu farklılıklardan dolayı alçak yerlerde bitki örtüsü bozkır, yüksek yerlerde ise orman olmuştur. Nüfus ve yerleşme Ege Bölümü’ne göre nüfus çok azdır. Bölümdeki il merkezleri Kütahya, Afyon ve Uşak’tır. Diğer yerleşim yerleri ise Simav, Kula, Gediz ve Tavşanlı’dır. Sanayi ve yer altı kaynakları Bölümde sanayi pek gelişmemiştir. Uşak’ta şeker, Kütahya’da çimento ve şeker fabrikaları vardır. Ayrıca Kütahya’da çinicilik, Uşak, Demirci, Gördes ve Simav’da da halıcılık gelişmiştir. Bölümde zengin, linyit yatakları vardır. Tavşanlı, Değirmisaz, Tunçbilek ve Seyitömer’de çıkarılır. Afyon’da mermer, Kütahya’da da krom çıkarılmaktadır. Tarım ve hayvancılık Bölümün en önemli gelir kaynağı tarımdır. En fazla, buğday, şeker pancarı ve haşhaş yetiştirilir. AKDENİZ BÖLGESİ Bölge, ülkemizin güneyinde Akdeniz kıyısında doğu batı yönünde uzanır. Bölgenin büyük kısmını Toros dağları kaplamaktadır. a. Antalya Bölümü Konum Bölüm, bölgenin batısında kalan kısmını oluşturur. Manavgat çayının batısından Menteşe yöresine kadar uzanır. Yer şekilleri Batı Toroslar bölümün büyük bir kısmını kaplar. Bölümün sınırları içerisinde Göller yöresi yer alır. Burada Beyşehir, Eğirdir, Burdur gölleri ile Acıgöl bulunur. Manavgat, Aksu ve Dalaman çayları bölümdeki başlıca akarsulardır. İklim ve bitki örtüsü Bölümde, dağların denize bakan yamaçlarında Akdeniz iklimi görülür. Yükseklere çıkıldıkça ve iç kesimlere gidildikçe karasal iklim etkili olmaya başlar. Bu yüzden kıyı kesimlerin alçak yerlerinde maki yükseklerde ise orman bitki örtüsü yaygın olarak yer alır. Nüfus ve yerleşme Bölümde nüfus Antalya körfezi kıyılarında ve iç kısımlardaki ovalarda toplanmıştır. Toros dağlarında nüfus çok seyrektir. Bölümün en büyük yerleşim merkezi olan Antalya bir ekonomi, kültür ve turizm merkezidir. Bölümdeki diğer il merkezleri, Isparta ve Burdur'dur. Keçiborlu, Akşehir, Seydişehir, Beyşehir ve Elmalı bölümün diğer önemli yerleşim yerleridir. Tarım ve hayvancılık Bölümün kıyı kesiminde meyve bahçeleri yaygındır. Buralarda turfanda sebze ve meyvecilik yapılır. Antalya ovasında pamuk, susam ve soya fasulyesi, iç kısımlarda ise buğday, şeker pancarı, haşhaş ve gül yetiştirilir. Bölümde çiçek ve turunçgiller de yetiştirilir. Bölümde tarım alanları sınırlıdır. Küçükbaş hayvancılık, özellikle kıl keçisi bölümde yaygın olarak yapılır. Sanayi ve yer altı kaynakları Bölümde pamuklu dokuma, iplik, besin ve gül yağı sanayii gelişmiştir. Antalya limanı ülkemizin önemli limanlarından biridir. Burada dış ticareti geliştirmek amacı ile kurulan "serbest bölge” yer alır. Fethiye ve Köyceğiz'de krom, Keçiborlu'da kükürt ve Seydişehir'de alüminyum yatakları bulunur. Bu madenleri işleyen fabrikalar bölümün önemli sanayi kuruluşlarındandır. Turizm Bölümde Fethiye, Köyceğiz, Kaş, Side, Kemer ve Manavgat ile Antalya en önemli turistik yerlerdir. Buralarda özellikle yaz turizmi gelişmiştir. Side, Aspendos ve Perge'deki kent kalıntıları da çok fazla turist çekmektedir. Ayrıca Manavgat, Düden ve Kurşunlu çağlayanları önemli turistik Adana BölümüKonumu Akdeniz Bölgesi'nin doğu kısmını oluşturur. Yer şekilleri Bölümün büyük kısmını Orta Toroslar kaplamaktadır. Batı'da Taşeli plâtosu yer alır. Nur dağları ise İskenderun körfezinin doğusunda kuzey güney yönünde uzanır. Bu dağ sıraları ulaşımın sadece bazı geçitlerden yapılmasına neden olmuştur. Bu geçitlerden Akdeniz kıyılarını İç Anadolu'ya bağlayanı Gülek ve Sertavul'dur. Kıyı kesimi Güneydoğu Anadolu'ya ise Nur dağları üzerindeki Belen geçidi bağlar. Çukurova, Amik ve Silifke ovaları ise bölümün düz alanlarıdır. Başlıca akarsular ise Seyhan, Ceyhan, Asi ve Göksu ırmaklarıdır. İklim ve bitki örtüsü Bölümün alçak yerlerinde Akdeniz iklimi görüldüğü için bitki örtüsü makidir. Dağ yamaçlarında ise ormanlar yer alır. Nüfus ve yerleşme Bölümde nüfusun büyük kısmı Çukurova ve kıyı şeridinde toplanmıştır. Buralarda tarım ve sanayi çok gelişmiştir. Taşeli plâtosu ve dağlık alanlarda nüfus çok seyrektir. Bölümdeki il merkezleri; Adana, Mersin, Hatay, Kahraman Maraş, Osmaniye ve Kilis'tir. Diğer önemli yerleşim yerleri ise Silifke, Anamur, Alanya, Tarsus, İskenderun, Reyhanlı, Dörtyol ve Kırıkhan'dır. Adana bölümün ekonomi, ticaret ve kültür merkezidir. Tarım ve hayvancılık Tarım, halkın önemli geçim kaynaklarından biridir. Bölümde verimli tarım alanlarının oluşu ve iklim şartlarının uygunluğu yıl boyunca tarım faaliyetlerinin yürütülmesini sağlamıştır. Topraktan yılda 2 veya 3 defa ürün alınabilir. En fazla buğday, pamuk, yer fıstığı, susam, muz ve turunçgiller yetiştirilir. Seralarla turfanda sebze ve meyve üretimi de çok gelişmiştir. Sanayi ve yer altı kaynakları Adana, Mersin, Tarsus ve İskenderun ülkemizde de sanayinin en fazla geliştiği yerlerdendir. Buradaki fabrikalarda genellikle bölümde yetiştirilen tarım ürünleri işlenir. Bölümde pamuklu dokuma, iplik, un, gübre, çimento, cam, demir çelik, yağ, kimya, tarım makineleri ve petro kimya sanayileri gelişmiştir. Ayrıca Mersin'de ticaretin gelişmesi için serbest bölge kurulmuştur. Turizm Bölüm tarihî eser ve doğal güzellikler yönünden zengindir. Ayrıca yaz turizmi ANADOLU BÖLGESİ Bölge, ülkemizin güneydoğusunda Güneydoğu Toros dağlarının güneyinde yer alır. Yüz ölçümü ve nüfus miktarının en az olduğu bölgedir. Bölge iki farklı bölüme Orta Fırat Bölümü Konumu Bölgenin orta kısmında bulunan Karacadağ’ın batısında kalan bölümdür. Yer şekilleri Bölümün büyük kısmını plâto ve ovalar kaplamaktadır. Batı da Gazi Antep ve doğuda Şanlı Urfa plâtosu bu plâtoları oluşturur. Plâtoların güneyinde ise Ceylanpınar, Altınbaşak, Suruç ve Birecik ovaları yer alır. Bölümün başlıca akarsuyu Fırat'tır. Akarsu plâtolar arasında derin vadilerden akar. Bu yüzden suyundan yeteri kadar faydanılamaz. Bu sulardan faydalanmak için ülkemizin en büyük barajı alan Atatürk barajı kurulmuştur. İklim ve bitki örtüsü Bölümün alçak kesimlerinde Akdeniz iklimi görülür. Kış mevsimi yağışlı, yazlar sıcak ve kurak geçer. Kışlar fazla soğuk değildir. Bitki örtüsü genellikle bozkırlardan oluşur. Nüfus ve yerleşme Nüfusun büyük kısmı bölümün batısında toplanmıştır. En büyük yerleşim yeri Gazi Antep'tir. Kent, bölümün sanayi, ticaret ve kültür merkezidir. Diğer önemli yerleşim yeri ise Şanlı Urfa'dır. Burası eski bir eğitim ve kültür merkezidir. Dünya'nın bilinen en eski üniversitelerinden biri burada kurulmuştur. Bölümdeki diğer il merkezi ise Adıyaman'dır. Nizip ve Birecik’te önemli yerleşim yerlerindendir. Tarım ve hayvancılık Halkın geçiminde tarımın çok önemli bir payı vardır. En fazla tahıl ekimi yapılmaktadır. Ayrıca mercimek, antep fıstığı ve pamuk çok fazla yetiştirilen ürünlerdir. Bölümde üzüm bağları ve zeytin yetiştirilen yerler de vardır. Güneydoğu Anadolu Projesi GAP'nin yavaş yavaş faaliyete geçmesi ile beraber tarımsal üretimde artışlar meydana gelmeye başlamıştır. Özellikle son yıllarda pamuk üretimi çok fazla artmıştır. Bölümde küçükbaş hayvancılık yaygın olarak yapılır. Canlı hayvan ticareti de yapılmaktadır. Sanayi ve yer altı kaynakları Bölümde sanayi kuruluşlarının çoğu Gazi Antep'te toplanmıştır. Burada tarım makineleri, besin, dokuma, madenî eşya ve çimento sanayii gelişmiştir. Bölümün başlıca yer altı kaynağı petroldür. Petrol, Adıyaman ve Kâhta çevrelerinde çıkarılır. Turizm Adıyaman yakınlarındaki Nemrut dağı ve Şanlı Urfa’daki bazı tarihî yerler turistik Dicle BölümüKonumu Bölüm, Karacadağ’ın doğusunda kalmaktadır. Yer şekilleri Yer şekilleri Orta Fırat Bölümü'ne göre daha engebelidir. Bölümün kuzeyinde Dicle nehrinin oluşturduğu Diyarbakır havzası, güneyinde ise Mardin eşiği yer alır. Bölümün en önemli akarsuyu Dicle nehridir. İklim ve bitki örtüsü Bölümde genel olarak karasal iklim özellikleri görülmektedir. Yazlar oldukça sıcaktır. Kışın ise kar yağışı ve don olayları görülebilir. Nüfus ve yerleşme Bölümde nüfusun çoğu, Diyarbakır havzasında toplanmıştır. Bölümdeki il merkezleri Diyarbakır, Mardin, Siirt ve Batman'dır. Bölümün ticaret, sanayi ve kültür merkezi Diyarbakır'dır. Tarım ve hayvancılık Tarım, bölümdeki halkın başlıca geçim kaynağıdır. Düz alanlarda en fazla tahıl, mercimek, pamuk ve karpuz üretimi yapılır. Dağ yamaçlarında ise meyve bahçeleri ve üzüm bağları yaygındır. Geniş bozkır alanları olduğu için bölümde küçükbaş hayvancılık gelişmiştir. Sanayi ve yer altı kaynakları Ülkemizde çıkarılan petrolün büyük kısmı bu bölümden elde edilir. Raman, Garzan, Ulaşlı ve Kurtalan’daki petrol kuyuları bu bölümdedir. Çıkarılan petrolün bir kısmı Batman'daki rafineride işlenir. Bölümde ayrıca linyit ve fosfat yatakları da bulunmaktadır. DOĞU ANADOLU BÖLGESİ Bölge, ülkemizin doğu sınırından İç Anadolu Bölgesi'ne doğru uzanır. Yüz ölçümü en büyük olan bölgemizdir. Bölgenin en belirgin özelliği ortalama yükseltisinin fazla ve engebeli olmasıdır. Bölge dört farklı bölüme Yukarı Fırat Bölümü Konumu Yukarı Fırat Bölümü, bölgenin batı kısmını oluşturur. Bölgenin en geniş yüz ölçüme sahip bölümüdür. Yer şekilleri Bölümün başlıca yer şekillerini sıradağlar ve bu dağlar arasında uzanan ovalar oluşturmuştur. Bölümün kuzeyinde Mercan dağları güneyinde ise Güneydoğu Toroslar’ın bir kısmı yer alır. Bu dağlar arasında Elbistan, Malatya, Muş ve Elazığ ovaları bulunur. Kuzeyde ise Erzincan ve Tercan ovaları yer alır. Bölümün akarsuları Fırat'ı oluşturan Karasu ve Murat ırmaklarıdır. Bu ırmaklar üzerinde Keban ve Karakaya barajları yer alır. İklim ve bitki örtüsü Bölümde karasal iklim etkilidir. Bu yüzden bitki örtüsü bozkırdır. Dağların yağış alan yamaçlarında ise yer yer ormanlara rastlanır. Kış mevsiminde kar yağışı ve don olayları görülür. Nüfus ve yerleşme Bölge içerisinde en verimli ovalar buradadır. Bu yüzden bölgenin en yoğun nüfuslu yeri Yukarı Fırat Bölümü'dür. Nüfus genellikle ovaların çevresinde toplanmıştır. Bölümdeki il merkezleri Malatya, Elazığ, Erzincan, Bitlis, Bingöl ve Tunceli'dir. Bölümün en büyük yerleşim yeri Malatya'dır. Kent, tarım, sanayi, ticaret ve kültür merkezi durumundadır. Tarım ve hayvancılık Bölümde tarım, halkın en önemli geçim kaynağıdır. Buradaki ovalarda en fazla buğday, arpa, şeker pancarı, tütün ve baklagiller yetiştirilir. Bölümdeki otlakların fazlalığı büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın gelişmesine neden olmuştur. Sanayi ve yer altı kaynakları Malatya'da yem, süt ürünleri, pamuklu dokuma, şeker, sigara ve et kombinaları vardır. Elazığ'da ise şeker ve çimento fabrikaları ile ferro krom tesisleri bulunur. Bölüm, ülkemizin yer altı kaynağı bakımından en zengin yeridir. Elbistan’da çıkarılan linyit buradaki termik santralde enerji kaynağı olarak kullanılır. Ayrıca krom, demir, bakır, çinko ve kurşun da çıkarılmaktadır. b. Erzurum - Kars Bölümü Konum Bölüm, Doğu Anadolu Bölgesi’nin kuzeydoğu köşesini oluşturur. Yer şekilleri Bölümde Erzurum-Kars ile Ardahan plâtoları geniş yer kaplar. Bölümün dağları ise Allahuekber, Kargapazarı ve Palandöken’dir. Ovalar ise Erzurum ve Iğdır’dır. Bölümdeki akarsular Aras ve Kura’dır. İklim ve bitki örtüsü Bölümde şiddetli karasal iklim görülür. Kışlar uzun ve soğuk geçer. Ülkemizin en soğuk yeridir. Kışın yağan karlar uzun süre erimeden bekler. Yaz mevsimi ise kısa, serin ve yağışlı geçer. Bu nedenle bölümün bitki örtüsü gür çayırlardır. Yükseklerde ise yer yer ormanlara rastlanır. Nüfus ve yerleşme Nüfusun büyük kısmı ovalarda toplanmıştır. Bölümdeki il merkezleri Erzurum, Kars, Iğdır ve Ardahan’dır. Erzurum bölümün ticaret, sanayi ve kültür merkezidir. Bölümdeki diğer önemli yerleşim yerleri ise Sarıkamış ve Kağızman’dır. Tarım ve hayvancılık Bölümde halkın en önemli geçim kaynağı hayvancılıktır. Tarım alanlarının az, çayır ve meraların fazla olması hayvancılığın gelişmesini sağlamıştır. Bölüm yurdumuzun başlıca hayvancılık merkezlerindendir. En fazla sığır ve koyun yetiştirilir. Tarım alanları Erzurum ve Iğdır ovalarıdır. Iğdır’ın yükseltisi az olduğu için çevresinde göre farklı bir iklim görülür. Burada en fazla pamuk, buğday, şeker parcarı, sebze ve meyve yetiştirilir. Sanayi ve yer altı kaynakları Erzurum’da şeker, çimento, dokuma, yem fabrikaları ile et kombinaları kurulmuştur. Ayrıca kereste, şeker, çimento, yem, iplik fabrikaları da vardır. Kars’ta ise genellikle hayvansal ürünleri işleyen fabrikalar bulunur. Turizm Erzurum, Kars ve Ardahan'daki tarihî eserler ile Palandöken ve Sarıkamış'taki kayak merkezleri turist çeken yerlerdir. c. Yukarı Murat - Van Bölümü Konumu Bölüm, Murat ırmağının doğduğu yer ile Van gölünün çevresini içine alır. Yer şekilleri Bölüm sönmüş volkan dağları tarafından ikiye ayrılmıştır. Bu dağlar, Nemrut, Süphan, Tendürek ve Ağrı'dır. Ayrıca bölümde Bingöl ve Şerafettin dağları da yer alır. Bu dağlar arasında düz alanlar vardır. Bunlar, Muş, Eleşkirt, Malazgirt ve Bulanık ovalarıdır. Bölümdeki akarsuları Fırat'ın kolu olan Murat ırmağı ile Dicle'nin kolu olan Botan çayı oluşturur. Bölümde bulunan Van gölü ülkemizin en büyük gölüdür. Göl, turizm ve su ürünleri açısından bölüm ekonomisine katkı sağlar. İklim ve bitki örtüsü Bölümde karasal iklim etkilidir. En yaygın bitki örtüsü bozkırlardır. Yağışın arttığı dağ yamaçlarında ise ormanlara rastlanır. Nüfus ve yerleşme Bölümde nüfus çok seyrektir. Nüfusun çoğu ovalarda toplanmıştır. Bölümdeki il merkezleri Van, Ağrı ve Muş'tur. En büyük yerleşim yeri Van'dır. Diğer önemli yerleşim yerleri ise Malazgirt, Tatvan, Erciş ve Doğu Beyazıt'tır. Tarım ve hayvancılık Halkın geçim kaynaklarının başında hayvancılık gelir. Bölümde özellikle küçükbaş hayvancılık gelişmiştir. Tarım alanlarının az olması insanları hayvancılığa yöneltmiştir. Van gölü çevresi ile vadi ve ovalarda tarım yapılır. En fazla buğday ve arpa yetiştirilir. Sulama yapılabilen yerlerde ise şeker pancarı ile sebze ve meyve yetiştirilir. Turizm Bölümde turistlerin ilgisini çekebilecek yerler, Van gölü, Ağrı dağı, Nemrut dağı krateri ve İshak Paşa Sarayı' Hakkâri Bölümü Konumu Bölüm, ülkemizin güneydoğu köşesini oluşturur. Yer şekilleri Ülkemizin en dağlık alanı burasıdır. Buradaki dağlar Güneydoğu Toroslar’ın uzantıları olan Hakkâri ve Buzul dağlarıdır. Bölümün başlıca düzlüğü İran sınırında yer alan 2000 metre yükseklikteki Yüksekova'dır. Bölümün akarsuları Dicle'nin kolları olan Büyük Zap ve Botan çaylarıdır. İklim ve bitki örtüsü Bölümde şiddetli bir karasal iklim görülür. Kış mevsimi uzun ve kar yağışlı geçmektedir. Engebeli arazi üzerine yağan karlar bölümde her yıl çığ oluşmasına yol açar. Nüfus ve yerleşme Bölüm ülkemizin en seyrek nüfuslu yerlerindendir. Arazinin çok dağlık olmasından dolayı bölümde tarım, ulaşım, ticaret ve sanayi gelişmemiştir. Bu yüzden bölüm ülkemizin en az gelişmiş yerlerindendir. Bölümdeki il merkezleri Hakkâri ve Şırnak'tır. Tarım ve hayvancılık Halkın başlıca geçim kaynağı küçükbaş hayvan yetiştiriciliği ve ticaretidir. Bölümde arıcılık da yapılmaktadır. Çok az olan tarım alanlarında genellikle buğday ve çavdar ekimi yapılır. Yer altı kaynakları Bölümde sadece Şırnak'taki asfaltit yatakları yer altı kaynağı olarak bulunur. Bölümde ulaşım, sanayi, ticaret ve turizm gelişmemiştir. Ülkemizin en geri kalmış yerlerinden ANADOLU BÖLGESİ Bölge, Anadolu'nun orta kısmında yer alır. Yüz ölçümü bakımından ikinci sırada yer alan bölge, Güneydoğu Anadolu Bölgesi haricinde bütün bölgelere komşudur. Ülkemizde en fazla plâtonun bulunduğu bölge burasıdır. Düz alanların fazla olması ulaşımın gelişmesini sağlamıştır. Ülkemizin en az yağış alan bölgesi burasıdır. Bölge birbirinden farklı dört bölüme Konya Bölümü Konumu Bölüm, İç Anadolu Bölgesi'nin güneybatı kısmını oluşturur. Yer şekilleri Bölüm, genellikle düz alanlardan oluşur. Karadağ ve Karacadağ bölümdeki sönmüş volkan dağlarıdır. Konya ovası, Obruk plâtosu bölümde en büyük düz alanlardır. En büyük gölleri, Tuz, Akşehir ve Eber gölleridir. İklim ve bitki örtüsü Bölümde karasal iklim görülür. İç Anadolu Bölgesi'nin en az yağış alan bölümü burasıdır. Özellikle Tuz gölü çevresi ülkemizin en az yağış alan yeridir. Bitki örtüsü bozkırlardan oluşur. Nüfus ve yerleşme Konya Bölümü, İç Anadolu Bölgesi'nin en seyrek nüfuslu yerlerindendir. Nüfusun büyük kısmı Toros dağlarının kuzey yamaçlarında bölüm sınırları içinde kalan yerlerde bulunur. Bölümdeki il merkezleri Konya, Karaman ve Aksaray'dır. Bölümdeki en büyük yerleşim yeri ise Konya'dır. Kent eskiden beri çevresinin kültür, ticaret ve turizm merkezi durumundadır. Diğer yerleşim yerleri ise Akşehir, Çumra, Ereğli, Ilgın ve Cihanbeyli'dir. Tarım ve hayvancılık Bölümde en önemli geçim kaynağı tarımdır. En çok buğday, şeker pancarı ve arpa üretimi yapılır. Bölüm ülkemizdeki buğday üretiminin önemli bir kısmını karşılar. Hayvancılık da önemli bir ekonomik faaliyettir. Geniş bozkır alanlarında koyun ve tiftik keçisi üretimi yaygındır. Sanayi Bölümdeki sanayi kuruluşlarının büyük kısmı Konya'da toplanmıştır. Burada şeker, un, irmik, bisküvi, makarna, çimento, dokuma, makine ve tarım aletleri sanayii gelişmiştir. Turizm Bölümün başlıca turistik değerleri; Selçuklu ve Osmanlılardan kalma çok sayıda tarihî eserlerdir. Konya’daki Karatay Medresesi, Konya Kalesi ve Mevlâna Müzesi ile Akşehir'deki Nasrettin Hoca Türbesi bu Yukarı Sakarya Bölümü Konumu İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatı kesimini oluşturur. Yer şekilleri Bölümdeki yükseltiler, Sündiken ve Köroğlu dağları ile Elmadağ ve İdris dağıdır. Bu dağların arasında Eskişehir, Ankara ve Çubuk ovaları yer alır. Haymana plâtosu da bölümün sınırları içerisinde bulunur. Bölümdeki akarsular Sakarya nehrinin kolları olan Porsuk ve Ankara çaylarıdır. Bölümün gölleri ise Mogan ve Eymir'dir. İklim ve bitki örtüsü Bölümde karasal iklim görülür. En yaygın bitki örtüsü ise bozkırdır. Genellikle yağışlar ilkbahar mevsiminde görülür. Nüfus ve yerleşme Yukarı Sakarya Bölümü bölgenin en sık nüfuslu yeridir. Bölümdeki il merkezleri Ankara ve Eskişehir'dir. Ankara bölümün en büyük, ülkemizin ikinci büyük kentidir. Anadolu'nun ortasında bulunması ve ulaşımın uygun olmasından dolayı Atatürk tarafından başkent yapılmıştır. Ankara bölümün ve bölgenin sanayi, ticaret ve kültür merkezidir. Kentte çok sayıda üniversite ve eğitim kuruluşu bulunmaktadır. Bölümün diğer il merkezi olan Eskişehir de bir ticaret ve kültür merkezi durumundadır. Bölümün diğer önemli yerleşim yerleri Polatlı, Çubuk, Haymana ve Sivrihisar'dır. Tarım ve hayvancılık Bölümde tarım önemli bir ekonomik faaliyettir. En fazla şeker pancarı yetiştirilir. Ayrıca buğday ve baklagiller ile sebze ve meyve üretimi yapılır. Bölümde küçükbaş hayvancılık gelişmiştir. Tiftik keçisinin ana vatanı Ankara'dır. Sanayi ve yer altı kaynakları Ankara'da şeker, çimento, uçak, traktör ve besin sanayii gelişmiştir. Eskişehir'de ise lokomotif, şeker, uçak, çimento ve besin sanayii gelişmiştir. Bölümde linyit, krom ve lüle taşı da çıkarılan madenlerdir. Turizm Ankara'daki Anıtkabir, Çankaya, Atatürk Köşkü, Etnoğrafya ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi ile tarihî Gordion şehri kalıntıları bölümün turistik Orta Kızılırmak Bölümü Konumu Bölüm, İç Anadolu Bölgesi'nin orta kısmını oluşturur. Yer şekilleri Bölümün kuzeyinde Bozok plâtosu, güneyinde ise Hasan, Melendiz ve Erciyes sönmüş volkan dağları bulunur. Ovalar ise Kayseri ve Develi'dir. Kızılırmak'ın orta kısmı bölümde yer alır. İklim ve bitki örtüsü Bölümde karasal iklim etkilidir. Bitki örtüsü bozkırlardır. Fakat yüksek yerlerde seyrek ormanlara rastlanır. Nüfus ve yerleşme Nüfus genellikle bölümün güney kesiminde toplanmıştır. Bölümdeki il merkezleri, Kayseri, Niğde, Nevşehir, Çankırı, Yozgat, Kırşehir ve Kırıkkkale’dir. Kayseri bölümün en büyük yerleşim yeridir. Kent, çevresinin ticaret, sanayi ve kültür merkezidir. Diğer yerleşim yerleri ise Bor, Ürgüp, Avanos ve Göreme'dir. Tarım ve hayvancılık Halkın geçiminde tarım önemli bir yer tutar. Buğday ve şeker pancarı ekimi yaygındır. Ayrıca üzüm bağları da yaygındır. Bölümde küçükbaş hayvancılık da gelişmiştir. Sanayi Bölümde sanayi tesisleri Kayseri ve Kırıkkale'de toplanmıştır. Kayseri’de şeker, halı, meyve suyu fabrikaları ile sucuk ve pastırma üretimi yapılır. Kentte ayrıca ülkemizin ilk bez fabrikası ile hava ikmal bakım fabrikası kurulmuştur. Kırıkkale'de ise silah, cephane, demir çelik ve petrol rafinerisi yer alır. Turizm Bölümde turizm özellikle Ürgüp, Göreme ve Nevşehir'de bulunan peri bacaları, yer altı şehirleri ve Ihlara vadisi bulunduğu için Yukarı Kızılırmak Bölümü Konumu Bölüm, İç Anadolu Bölgesi'nin doğusunu oluşturur. Yer şekilleri Bölgenin en engebeli bölümüdür. Bölümde Akdağlar, Çamlıbel, Hınzır ve Tecer dağları yer alır. Bu dağlar arasında küçük ovalar ve Uzunyayla plâtosu yer alır. Kızılırmak, bölüm sınırları içinde doğmaktadır. İklim ve bitki örtüsü Bölümde yükselti fazla olduğu için karasal iklim biraz daha sert olarak görülür. Kar yağışları ve don olayları sık olarak yaşanır. Nüfus ve yerleşme Bölümde nüfus çok seyrektir. En büyük yerleşim yeri Sivas’tır. Bu kentte çimento, demir yolu, süt ve yem fabrikaları ile et kombinaları yer alır. Bölümde engebenin fazla, iklimin de sert olmasından dolayı ulaşım, sanayi ve ticaret pek gelişmemiştir. Tarım ve hayvancılık Bölüm halkının başta gelen geçim kaynağı tarımdır. Buğday, arpa ve şeker pancarı yetiştirilir. Arazi verimsiz olduğu için tarımsal üretim fazla değildir. Buna karşılık yağışın yeterli olması ve otlakların fazla olmasından dolayı hayvancılık gelişmiştir. Bölümde koyun, keçi ve sığır beslenir. Yer altı kaynakları Demir, krom ve linyit bölümün önemli yer altı zenginlikleridir. Benzer Yazılar Coğrafya ayt konu anlatımı, coğrafya tyt konu anlatımı , coğrafya yks konu anlatımı… Merhaba arkadaşlar sizlere bu yazımızda Türkiye İklimi ve Özellikleri hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi edinebilirsiniz Türkiye İklimi ve Özellikleri İlkim Nedir? Türkiye’de Görülen İklim Çeşitleri İlkim Nedir? Bir ülke veya geniş bir bölgede uzun yıllar boyunca değişmeyen hava şartlarının ortalaması iklim olarak tanımlanmaktadır. Hava durumu kısa bir zaman periyodundaki değişimleri ifade ederken, iklim bunun daha uzun zamana yayılmış ve ortalaması alınmış değerlerdir. Bir bölgenin iklimi; oranın yağış rejimine, yer şekillerine, yükseltisine, enlemine ve denizlere olan uzaklığına göre değişiklik göstermektedir. Sınıflandırması da yağış rejimine ve sıcaklığa bakılarak yapılmaktadır. Bu bilimle uğraşan ve iklimi inceleyen bilim dalına klimatoloji adı verilmektedir. İklimi meydana getiren unsurlar; deniz-buz, kara-deniz, deniz-hava etkileşimleri ile insan aktiviteleri, volkanik gazlar, arazi kullanımı ve sera gazları gibi faktörlerdir. Bunların bir tanesi tek başına iklimi değiştirmeye yetmez. Ancak hepsi bir araya geldiğinde, genel hava şartları üzerinde belirleyici olmaktadır. Türkiye’de Görülen İklim Çeşitleri Türkiye, iklim kuşaklarından ılıman kuşak ile subtropikal kuşak arasında yer alır. Türkiye’nin coğrafî konumu ve yer şekilleri sonucunda ikliminin, farklı özellikte iklim tiplerinin oluşmasına yol açmıştır. Kıyı bölgelerinde denizlerin etkisiyle daha ılıman iklim özellikleri görülür. Dağların yüksekliği ve uzanışı deniz etkilerinin iç kesimlere ulaşmasını engeller. Bu nedenle iç kesimlerinde karasal iklim özellikleri görülür. Karasal İklim Türkiye’de en geniş alanda görülen iklim tipi karasal iklimdir. Doğu Anadolu, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ve Marmara Bölgesi’nin bazı kesimlerinde görülen karasal iklim, Türkiye’de görülen en kurak iklim tipidir. İklimin kurak ve sıcak geçirilen zamanı yaz aylarıdır. Kış aylarında ise soğuk bir hava ve kar yağışı hâkimdir. Genel olarak en fazla yağışı ilkbahar aylarında alan karasal iklim bölgelerinde yağış yaz aylarında yok denecek kadar azdır. Bitki örtüsü bozkırdır. Karasal iklim her bölgede farklı özelliklerle kendini gösterir. İç Anadolu Bölgesi Ortalama yağış miktarı 300-400 mm civarında seyreden bölgede, kış sıcaklığı ortalama olarak 1-2 °C’dir. En sıcak ay 22 °C ile temmuz ayıdır. Doğu Anadolu Bölgesi Bölgede kış sıcaklığının ortalaması -7 °C civarındadır. Yaz aylarında ise ortalama sıcaklık 19 °C’yi geçmemektedir. Genel olarak yazlar kısa ve serin, kışlar uzun ve soğuktur. Bu bölge İç Anadolu Bölgesi’ne oranla bir miktar daha fazla yağış almaktadır. Bu durumda yükseltinin de etkisi göz ardı edilemez. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Bölgede kış aylarında don olaylarına pek rastlanmaz. Yaz aylarında ise çok yüksek derecelerde ve sıcak esintili, sıcak hava dalgası hâkimdir. Bunun en temel nedeni güneyden gelen sıcak rüzgârlardır. Bölgenin kış sıcaklık ortalaması 15 °C’lerde seyrederken; yaz sıcaklığı ortalaması 30-35 °C’lere kadar yükselir. Yağış ortalaması bakımından Doğu Anadolu bölgesi ile benzerlik gösterir. Yağış miktarı 400-700 mm civarındadır. Trakya Bölgesi Karasal iklim Marmara Bölgesi’nde yer alan Trakya’nın iç kesimlerinde de görülmektedir. En çok yağmuru ilkbahar ve sonbaharda alan bu bölgenin yaz mevsimi ortalama sıcaklığı 23-24 °C dir. Akdeniz İklim Bu iklim tipi, Akdeniz, Ege ve güney Marmara`da görülür. Ancak Marmara’da görülen Akdeniz ikliminin özellikleri daha serttir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Turunçgillerin tarımı için elverişlidir. Güney enlemlerde görüldüğünden don olayı ve kar yağışı kıyı kuşağında ender görülür. Torosların yükseklerinde kışlar kar yağışlı ve soğuktur. En soğuk ay 6,4 °C ortalama ile Ocak ayı, en sıcak ay 26,8 °C ortalama ile Temmuz ayıdır. Yıllık ortalama sıcaklık 16,3 °C’dir. En yağışlı mevsim kış, yıllık yağış ortalaması 725,9 mm’dir. Sıcak olan yaz mevsimi aynı zamanda kuraktır, yağışın %5,7’si bu mevsimde düşer. Yıllık bağıl nem ortalaması %63,2’dir. Bitki örtüsü doğal alanlarda kızılçam, ormanın tahrip edildiği alanlarda makidir. Genellikle 0-800 metreler arası maki hakimdir. Yüksek alanlarda karaçam, köknar ve sedir ağaçları hakimdir. Karadeniz İklimi İsmini bulunduğu kıyılardan alan Karadeniz iklimi genellikle Kuzey Anadolu Dağları’nın Karadeniz’i gören yamaçlarında görülür. Bu iklim tipinde tüm mevsimlerde hemen her zaman yağış vardır. Doğu Karadeniz ve Batı Karadeniz Bölgeleri’nde en fazla yağış sonbahar aylarında düşerken; minimum yağış ise ilkbahar aylarında düşer. Bu bölgelerin yıllık ortalama yağış miktarı 2000 mm civarındadır ancak Doğu Karadeniz’de bu oran 2500’lere kadar çıkar. Orta Karadeniz’de ise en çok yağış kış aylarında düşerken; en az yağış yaz aylarında düşer. Orta Karadeniz’in yağış miktarı ortalama 800 mm ile diğer Karadeniz bölgelerine oranla daha azdır. Karadeniz ikliminin doğal bitki örtüsü ormanlardır. Dolayısıyla ülkemizde en çok ormana Karadeniz Bölgesi’nde rastlarız. Daha yüksek yerlerde ise Alpin çayırlarına rastlanır. MarmaraGeçiş İklimi Marmara Bölgesi’nin Kuzey Ege’yi de içine alacak şekilde güney kesiminde görülür. Kışları Akdeniz iklimi kadar ılık, yazları Karadeniz iklimi kadar yağışlı değildir. Karasal iklim kadar kışı soğuk, yazı da kurak geçmemektedir. Bu özelliklerden dolayı Marmara iklimi, karasal Karadeniz ve Akdeniz iklimleri arasında bir geçiş özelliği göstermektedir. Buna bağlı olarak doğal bitki örtüsünü alçak kesimlerde Akdeniz kökenli bitkiler, yüksek kesimlerde kuzeye bakan yamaçlarda Karadeniz bitki topluluğu özelliğindeki nemli ormanlar oluşturmaktadır. Soğuk ay olan Ocak ayı ortalama sıcaklığı 4,9 °C, sıcak ay olan Temmuz ayı ortalama sıcaklığı 23,7 °C, yıllık ortalama sıcaklık 14,0 °C dir. Ortalama yıllık toplam yağış 595,2 mm’dir ve yağışların çoğu kış mevsiminde düşer. Yaz yağışlarının yıllık toplam içindeki payı % dir. Yıllık ortalama nispi nem %73’tür. Ülkemizin iklim özelliklerini etkileyen faktörler ikiye ayrılır 1 Matematik Mutlak Konum 2 Özel Göreceli Konum Türkiye’nin Matematik Mutlak Konumu Türkiye; mutlak konumuna bağlı olarak Kuzey Yarım Küre’de, Yengeç Dönencesi’nin kuzeyinde ve orta kuşakta bulunur. Bu durumun etkileri şunlardır • Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla düşmez. • Yıl boyunca Güneş ışınlarının yere düşme açısı çok değiştiği için dört mevsim belirgin olarak yaşanır. • Kuzeyden esen rüzgârlar, hava sıcaklığının azalmasına; güneyden esen rüzgârlar da hava sıcaklığının artmasına neden olur. • Dağların güney yamaçları, bakı özelliği taşıdığından diğer yamaçlara göre daha sıcaktır. • Akdeniz iklim kuşağında yer alır. • Kuzey Yarım Küre’de yer aldığı için sıcaklıklar genel olarak kuzeye doğru azalır. Türkiye’nin Özel Göreceli Konumu • Göreceli konum özelliklerine bağlı olarak ülkemizde iklim özellikleri kısa mesafelerde değişir. • Ülkemizin ortalama yükseltisi 1132 metre fazladır. • Yükselti batıdan doğuya doğru artar. Buna bağlı olarak kıyılardan iç kesimlere ve batıdan doğuya doğru sıcaklık azalır. • Dağların kıyıya uzanış şekilleri de ülkemizde iklimler üzerinde etkilidir. • Ülkemizin etrafındaki denizlerin etkisiyle kıyılarda denizel iklim, iç kesimlerde ise karasal iklim özellikleri yaşanır. Ülkemizde iklim elemanlarını sıcaklık, basınç ve rüzgârlar, nem ve yağış olmak üzere üç grupta inceleyeceğiz. Türkiye’de Sıcaklık Ülkemizde sıcaklık; genel olarak güneyden kuzeye enlem, kıyılardan iç kesimlere karasallık, batıdan doğuya yükselti doğru azalmaktadır. Ülkemizde nemin fazla olduğu kıyı kesimlerde günlük ve yıllık sıcaklık farkı azdır. Nemin az olduğu iç kesimlerde ise günlük ve yıllık sıcaklık farkı fazladır. Türkiye’de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı • En yüksek sıcaklıklar, Güneydoğu Anadolu ile Akdeniz ve Güney Ege kıyılarında görülür. • En düşük sıcaklıklar, Kuzeydoğu Anadolu ile Doğu Anadolu’da görülür. • Sıcaklık değerleri, Karadeniz kıyılarında denizelliğin etkisiyle Orta Anadolu ve Doğu Anadolu’ya göre daha yüksektir. Bu durum enlemin etkisine terstir. • Sıcaklık değerleri enlem etkisinden dolayı kuzeye doğru gidildikçe genellikle düşer. • Kıyılarda denizellik etkisinden dolayı iç kesimlere göre sıcaklık daha fazladır. • Batıdan doğuya doğru gidildikçe sıcaklık azalır. Çünkü yükselti ve karasallık artar. Türkiye’de Ocak Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı • En düşük sıcaklıklar yükselti, enlem ve karasallıktan dolayı Kuzeydoğu Anadolu’da yaşanmaktadır. • En yüksek sıcaklıklar enlem ve deniz etkisinden dolayı Akdeniz kıyılarında yaşanmaktadır. Türkiye’de Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı • En yüksek sıcaklıklar enlem, karasallık ve güneyden gelen sıcak hava akımlarının etkisiyle Güneydoğu Anadolu’da yaşanmaktadır. • Bu dönemde en düşük sıcaklıklar enlem ve yükseltiden dolayı Kuzeydoğu Anadolu’da yaşanmaktadır. Türkiye’de Basınç ve Rüzgarlar Türkiye’yi Etkileyen Basınç Merkezleri Türkiye’de Rüzgarlar Ülkemiz, mutlak konumundan dolayı çoğunlukla batı rüzgârlarının etkisi altındadır. Üç tarafı denizlerle çevrili ve yer şekilleri engebeli olduğundan meltem rüzgârları da ülkemizde çok sık görülür. Ülkemizde Batı Anadolu kıyılarında deniz meltemine imbat, iç kesimlerde dağ meltemine dağ yeli adı verilir. Ayrıca Toroslar’ın ve Kuzey Anadolu Dağları’nın yamaçlarında fön rüzgârları etkilidir. Türkiye’de Nem Ülkemizde nem oranı, kıyı bölgelerimizde fazlayken iç kesimlere gidildikçe azalır. Nem oranının en fazla olduğu yer Karadeniz kıyıları iken en az olduğu yer ise Güneydoğu Anadolu’dur. Türkiye’de Yağış Türkiye’de yağış miktarı ve dağılışında; dağların kıyıya uzanış doğrultusu, yükselti, denize olan uzaklık, çevresindeki basınç merkezlerinin etkisi gibi faktörlerin etkisiyle belirgin değişimler yaşanır. Türkiye’de Ortalama Yağış Dağılımı admin TÜRKİYE’NİN İKLİMİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ Bu yazımızda Türkiye’nin İklimi konu anlatımını hazırladık. Türkiye’nin İklimi konusu ile ilgili KPSS ve TYT Sınavında her yıl ortalama 1 soru İklimi konu anlatımını çalıştıktan sonra Türkiye’nin İklimi çıkmış sorular ve test sorularını da çözmenizi tavsiye ederiz. Belirli bir yörede uzun süreli hava olaylarının ortalama durumuna iklim denir. İklimin Etkileri İklimin Doğal Özellikleri -Doğal bitki örtüsü -Toprak oluş ve çeşitleri -Hayvan Türleri -Akarsu akımı ve rejimi -Denizlerde tuz oranı -Yer şekilleri dış kuvvetler İklimin Beşeri ve Ekonomik Özellikler -Tarım ve Hayvancılık -Turizm, ulaşım -Konut tipi ve malzemesi – Nüfus dağılışı -Beslenme- giyim alışkanlıkları TÜRKİYE’NİN İKLİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Konum -Etrafındaki denizlerin etkisi -Etrafındaki karaların etkisi -Etrafındaki basınç merkezlerinin etkisi -Yer şekillerinin etkisi Yer Şekillerinin Etkisi Türkiye’nin yer şekilleri dağların uzanış yönleri, yükselti ve eğim yönünden coğrafi bölgelerde farklılıklar gösterir. Yükselti arttıkça sıcaklığın azalmasına bağlı olarak; -Tarım ürünlerinin olgunlaşma süresi artar. -Bir dağ yamacı boyunca bitki kuşakları oluşur. -Karların yerde kalma süresi artar. -Karasallık derecesinde artış görülür. -Dağların yüksek kesimlerinde kalıcı karlar görülür. Uzanış Yönü Karadeniz ve Akdeniz kıyılarında dağlar kıyıya paralel uzanır. Bu nedenle; -Denizellik dar bir alanda etkilidir. -Kıyı ile iç kesimler arasında iklim farkı fazladır. -Yamaç orografik yağışları fazladır. Ege kıyılarında dağlar kıyıya dik uzanır. Bu nedenle; -Denizellik geniş alanda etkilidir. -Kıyılarla iç kesimler arasında iklim farkı azdır. -Yamaç orografik yağışları azdır. Durumu Türkiye’nin Kuzey Yarımkürede bir orta kuşak ülkesi konumunda bulunması dağ kuşaklarında güneye bakan yamaçların, kuzeye bakan yamaçlara göre güneşten daha fazla yararlanılmasına ve buna bağlı olarak daha fazla ısınmasına neden olmaktadır. Mutlak Konumun Etkileri Matematik konumun iklim özellikleri üzerindeki en önemli etkenlerden biridir. Türkiye Kuzey Yarım Küre’de ılıman kuşakta Orta Kuşak’ta yer alır. Güneş ışınlarının dik gelmemesi güneş ışınlarının geliş açısına bağlı olarak kuzeye gidildikçe sıcaklık ortalamaların düşmesi, hava kütlelerinin etkileri, genel rüzgarların etkileri matematik konumuna bağlıdır. Türkiye’de İklim Elemanları Türkiye’de Sıcaklık -Sıcaklık ortalamaları kuzeye gidildikçe azalır. Enlem -Sıcaklık ortalamaları doğuya gidildikçe azalır. Yükselti -Yıllık ve günlük sıcaklık farkları kıyılarda az, iç kesimlerde fazladır. denizellik-nemlilik -Genellikle kıyılar daha sıcaktır. Denizellik-karasallık -Dağların güney yamacı daha sıcaktır. bakı etkisi -Kış mevsiminde en sıcak yerler Akdeniz kıyılarıdır. enlem-denizellik -Yazın en sıcak yerler Güneydoğu Anadolu Bölgesidir. DİKKAT !!! Türkiye’de sıcaklığın dağılışında; -Enlem -Yükselti -Denizellik -Bakı özelliği -Yerşekilleri-dağların uzanışı etkilidir. DİKKAT !!! Sıcaklığın dağılışında temel faktör güneş ışınlarının geliş açısıdır. Güneş ışınlarının geliş açısı enleme, bakı etkisine,mevsime ve günün saatine bağlıdır. Türkiye’de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı Gerçek Sıcaklık Bir merkezin bulunduğu yükseltideki sıcaklığıdır. İndirgenmiş Sıcaklık Merkez deniz seviyesinde kabul edilir. Ocak Ayı Ortalama Sıcaklıkları -Gerçek sıcaklık değerlerine göre ocak ayında bölgeler arası sıcaklık farkları fazladır. -Bütün kıyı kesimlerinde ortalama sıcaklıklar 0 derecenin üstündedir. -En sıcak yerler Akdeniz kıyılarıdır. Enlem-denizellik -En soğuk yerler Kuzeydoğu Anadoludur. Enlem-karasallık-yükselti-sibirya basıncı Ocak Ayı Ortalama Sıcaklık Değerleri; -Akdeniz kıyılarında 10°C -Ege kıyılarında 8/9 °C -Karadeniz ve Marmara Denizi kıyılarında 5/6 °C -Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 0°C -İç Anadolu Bölgesi’nin çoğu yerinde 0/ -5 °C -Doğu AnadoluBölgesi’nde -10/ -15 °C altındadır. Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklıkları -En sıcak yerler Güneydoğu Anadolu Bölgesindedir. Enlem-karasallık-sıcak rüzgarlar -En soğuk yerler Kuzeydoğu Anadolu’dadır. Yükselti -Türkiye’nin en sıcak yerleri ile sıcaklığın en düşük olduğu yerler arasındaki fark 10°C’yi geçer. Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklık Değerleri; -Akdeniz ve Ege kıyılarında 25/30 °C -Karadeniz ve Marmara Denizi kıyılarında 18/20 °C -Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 30/35 °C -İç Anadolu Bölgesi’nin çoğu yerinde 20/25 °C -Doğu AnadoluBölgesi’nde 10/15 °C arasındadır. DİKKAT!!! Türkiye’de don olaylarının sıcaklık dağılışına benzer en az don olayı Akdeniz kıyılarında görülür. Türkiye’de Basınç Basınç Atmosferde bulunan gazların yeryüzüne uygulamış olduğu kuvvete denir. -Türkiye’de yıl boyunca farklı basınç sistemleri etkili olmaktadır. Türkiye İklimi Üzerinde Etkili Olan Büyük Basınç Merkezleri -Asor Dinamik Yüksek Basınç Alanı -İzlanda Dinamik Alçak Basınç Alanı -Sibirya Termik Yüksek Basınç Alanı -Basra Termik Alçak Basınç Alanıdır. DİKKAT !!! Dinamik kökenli basınç merkezleri sürekli basınç merkezleridir ve Dünya’nın günlük hareketine bağlı olarak meydana gelir. Termik basınç merkezleri farklı ısınıp soğumaya bağlı olarak meydana gelir ve mevsimlik basınç merkezleridir. Kış Mevsiminde Basınç Sistemlerinin Etkileri -Kış mevsiminde İzlanda alçak basınç merkezi etkili olduğunda Atlas Okyanusu üzerindeki nemli-ılık hava kütlleleri batı rüzgarlarının etkisiyle Akdeniz, Balkanlar ve Karadeniz üzerinden Türkiye’ye gelir yağışlı ve ılık kış koşulları yaşanır. –Sibirya yüksek basınç merkezi etkili olduğunda nemli-ılık hava kütlelerinin Türkiye’ye gelmesini engeller; buna bağlı olarak soğuk ve kurak kış koşulları yaşanır. Yaz Mevsiminde Basınç Sistemlerinin Etkileri -Afrika’nın kuzeybatısında yer alan Asor yüksek basınç merkezi genişleyerek kuzeye ve doğuya kayar ve Türkiye’yi etkisi altına alır. Bu durumda Doğu ve Batı Karadeniz kıyıları ile Kuzeydoğu Anadolu dışında bütün Türkiye’de sıcak ve kurak koşullar yaşanır. Basra alçak merkezi de Asor yüksek basınç merkezi ile birlikte yaz sıcaklığı ve kuraklığını artırır. Türkiye’de Rüzgarlar Rüzgar Yüksek basınçtan alçak basınca doğru esen yatay yönlü hava hareketidir. -Türkiye, Orta Kuşak’ta yer aldığı için sürekli rüzgarlardan batı rüzgarlarının etkisi altındadır. -Türkiye’de kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı düşürür. Güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı yükseltir. enlem etkisi -Lodos ve kıble Akdeniz kıyılarında; -Karayel, Yıldız ve poyraz Karadeniz kıyılarında yamaç yağışlarına neden olur. DİKKAT !!! Yerel rüzgarlar ; Lodos, Kıble ,Kesişleme Samyeli , Karayel ,Yıldız ve Poyrazdır. Türkiye’de Yerel Rüzgarların Sıcaklığa Etkisi Sıcaklığı Yükselten Rüzgarlar -Lodos -Kıble -Kesişleme Samyeli – Fön rüzgarları Sıcaklığı Azaltan Rüzgarlar -Karayel – Yıldız – Poyraz – Etezyen Meltem Rüzgarları -Gece ve gündüz farklı yönlerden esen rüzgarlardır. -Kara ve denizlerin gün içinde farklı ısınma ve soğumalarına bağlı olarak meydana gelen günlük rüzgarlara kara ve deniz meltemleri denir. -Gündüz denizden karaya esen rüzgara deniz meltemi, gece karadan denize esen rüzgara kara meltemi denir. Türkiye’de Meltem Rüzgarları Görülmesinin Nedenleri -Yarımada olmamız. -Yer şekillerinin çeşitli olmayan olmasına bağlıdır. Engebeli olmamız NOT Ege’de deniz meltemine İMBAT denir. Fön Rüzgarları -Alçalan havanın sıcaklığı 100 m’de 1°C artırmasıdır. Fön Rüzgarları Görülen Yerlerde; -Karlar erken erir. -Sıcaklık ani artar. -Bitki örtüsü kurur. -Çığ,sel, taşkın riski artar. -Tarım ürünleri yanar. NOT !!! Anadolu’da fön rüzgarlarına “Bakır Sattıran Rüzgar” denilir. Avrupa’da ise “Türk fönü” ya da “Türk rüzgarı” denir. DİKKAT !!! Rize’de turinçgil yetişmesinde Fön rüzgarları etkilidir. DİKKAT !!! Yaz döneminde Ege Denizi’nde kuzeybatıdan esen Etezyen Rüzgarları serinletici etki yapar. Türkiye’de Nem Nem havadaki su buharıdır. Mutlak Nem -Hava içinde bulunan nemdir. -Sıcaklığa,deniz ve göl gibi buharlaşma kaynaklarına bağlıdır. -Türkiye’de genellikle kıyılarda yüksek, iç kesimlerde düşüktür. DİKKAT !!! Mutlak nemin en yüksek olduğu yer Akdeniz kıyılarıdır. DİKKAT !!! Sıcaklık ile mutlak nem arasında doğru orantı vardır. Sıcaklık arttıkça mutlak nem artar. Maksimum Nem -Belli bir sıcaklıktaki hava kütlesinin en fazla alabileceği nem miktarıdır. -Sıcaklığın yüksek olduğu yerlerde Akdeniz kıyılarında, yaz mevsiminde ise Güneydoğu Anadolu Bölgesinde en yüksektir. DİKKAT !!! Sıcaklık ile maksimum nem arasında doğru orantı vardır. Sıcaklık arttıkça maksimum nem artar. Bağıl Nispi Nem -Mutlak nemin maksimum neme oranına bağıl nem denir. % olarak ifade edilir. -Türkiye’de yaz mevsiminde bağıl nemin en düşük olduğu yer, Güneydoğu Anadolu Bölgesidir. Sıcaklık karasallık -Karadeniz kıyıları bağıl nemin en yüksek olduğu yerlerdir. DİKKAT !!! Bağıl nemin yüksek olduğu yerlerle yağışların fazla olduğu yerler paralellik gösterir. Bağıl nemin yüksek ve yağışların en fazla olduğu yerler Karadeniz kıyılarıdır. DİKKAT !!! Bağıl nem ile mutlak nem arasında doğru orantı, bağıl nemle sıcaklık arasında ters orantı vardır. Mutlak nem arttıkça bağıl nem artar, sıcaklık azaldıkça bağıl nem artar. Türkiye’de Yağış Oluşumlarına Göre Yağış Çeşitleri Cephe Yağışları Frontal -Sıcak ve soğuk hava kütleleri arasında meydana gelen cephe sistemlerine bağlı olarak meydana gelen yağışlardır. -Orta Kuşak’ta bulunmamızın sonucudur. -En çok Akdeniz ikliminin etkili olduğu alanlar ve çevresinde etkilidir. -Genellikle kış aylarında görülür. Yamaç Yağışları Orografik Yağışlar -Hava kütlelerinin yamaçlarda yükselmesi ve soğuması ile meydana gelen yağışlardır. -Karadeniz ve Akdeniz kıyılarındaki dağların denize bakan yamaçlarında görülür. -Yağış miktarı fazladır. DİKKAT!!! Yamaç yağışları en fazla Doğu Karadeniz kıyılarında görülür. Konveksiyonel Yükselim Yağışları -Zeminde ısınan hava hafifler ve yükselir. Yükselen havanın yükseklerde soğuması ile bağıl nem artar ve yağış meydana gelir. -En çok İç Anadolu Bölgesi’nde görülür ve genellikle öğleden sonraları görülen yağış olduğu için “kırkikindi” yağışları adı verilir. -Erzurum-Kars’ta yaz aylarında görülen yağışlar konveksiyoneldir. Yağışın En Fazla Olduğu Yerler -Yıldız Dağları bölümü,, -Doğu ve Batı Karadeniz kıyıları, -Antalya Körfezi çevresi -Nur Amanos Dağları -Menteşe Yöresi ve Toroslar -Güneydoğu Toroslar-Hakkari yöresidir. DİKKAT!!! Türkiye’de yağışların dağılışında en önemli etkenler denize göre konum ve yer şekilleridir. Türkiye’de En Az Yağış Alan Yerler -Tuz Gölü çevresi -Konya-Ereğli ovası -Ergene Havzası -Malatya ovası -Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin güney kısımları -Iğdır Ovası -Van Gölü çevresi Türkiye’de Yağış Rejimleri -Türkiye’de Karadeniz kıyıları hariç kalan yerlerde yağış rejimi düzensizdir. -Akdeniz ikliminden etkilenen alanlarda kışlar bol yağışlı yazlar kurak geçer. -İç Anadolu Bölgesi’nde ilkbahar mevsimi yağışlı -Doğu Anadolu Bölgesi’nde bazı yörelerde ilkbahar, bazı yörelerde kış mevsimi yağışlı, yazlar kuraktır. -Karadeniz kıyılarında yağış rejimi düzenlidir.her mevsim yağışlı, en yağışlı mevsim sonbahardır. -Erzurum-Kars Bölümü yaz mevsimi yağışlı, kış mevsimi ise en az yağışlı mevsimdir. DİKKAT !!! Türkiye’de yağışların en az olduğu bölge İç Anadolu Bölgesi, buharlaşma en fazla olduğu için en kurak bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesidir. NOT Türkiye’de yıllık ortalama yağış 640 mm civarındadır. En Yağışlı Mevsimler -Karadeniz Bölgesi- Sonbahar -Akdeniz Bölgesi -Kış -İç Anadolu Bölgesi – İlkbahar -Erzurum-Kars Bölümü – Yaz En Az Yağışlı Mevsimler -Karadeniz Bölgesi- İlkbahar -Akdeniz Bölgesi -Yaz -İç Anadolu Bölgesi – Yaz -Erzurum-Kars Bölümü – Kış Türkiye’de Görülen İklimler Türkiye’nin iklim özellikleri matematik ve özel konum etkilerine bağlı olarak bölgelere göre farklılıklar göstermekte ve buna bağlı olarak üç iklim bölgesine ayrılmaktadır -Akdeniz İklimi -Karadeniz İklimi -Karasal İklim Ilıman ve sert DİKKAT !!! Türkiye’de özel konum etkileri çeşitli iklimlerin görülmesine neden olmuştur. Akdeniz İklimi -Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Orta Kuşak sonucu -Yağış rejimi düzensizdir. -Görüldüğü Yerler; Marmara,Akdeniz, Ege, Güneydoğu Anadolu’nun batısı Antep,Urfa,Kilis -Yağışlar 900-1200 mm arasında değişir. -Yaz mevsiminde yüksek basınç alanının etkisiyle yağışlar azalmıştır. -Kış mevsiminde cephesel yağışlar etkilidir. -Akdeniz ikliminin tanıtıcı tarım ürünü zeytindir. -Bölgenin yıllık sıcaklık ortalaması 18-20 derecedir. DİKKAT !!! Ege kıyılarında dağlar kıyıya dik uzandığı için Akdeniz İkliminin etkili olduğu söylenebilir. Karadeniz İklimi -Yazlar serin ve yağışlıdır. -Yaz kuraklığı yoktur. -Yağış rejimi düzenlidir. -Görüldüğü Yerler;Karadeniz Bölgesi, Marmaranın kuzeyi -Türkiye’nin en yağışlı yerleri Karadeniz kıyılarıdır. Rize 2500 mm, Zonguldak 1250 mm, Samsun 719 mm. -En yağışlı mevsim sonbahardır. -Bölgenin yıllık sıcaklık ortalaması 13-15 derecedir. -Karadeniz İkliminin tanıtıcı tarım ürünü Fındıktır. DİKKAT !!! Akdeniz ve Karadeniz iklimleri, sıcaklık farkının az olması, yağışın fazla olması, nemli iklimler olmaları ve kış ılıklığının olması yönlerinden benzerdirler. Ancak Akdeniz ve Karadeniz iklimi birbirinden ayıran en önemli özellik yaz kuraklığıdır. Akdeniz’de yaz kuraklığı belirgindir. Karasal İklim Ilıman Karasal İklim -Bu iklim tipinin en belirgin özelliği yazların sıcak ve kurak, kışların soğuk ve kar yağışlı olmasıdır. -Ilıman Karasal İklim, Doğu Anadolu, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ile diğer iç kesimlerde ve Ergene Havzasında etkilidir. Bu bölgelerde yıllık sıcaklık farkları fazladır. -Doğal bitki örtüsü bozkırdır. -Karasal iklimin etkili olduğu yerlerde yıllık yağış miktarı 500 mm civarındadır. Sert Karasal İklim -Bu iklim tipi Türkiye’nin kuzeydoğusunda Erzurum-Kars-Ardahan ve çevresinde etkilidir. -Yazlar serin ve yağışlı kışlar çok uzun ve çok soğuktur. -Sıcaklık farkı en fazla olan iklimdir. -En fazla yağış yaz mevsiminde düşer. -Doğal bitki örtüleri çayırlardır. DİKKAT DİKKAT !!! Türkiye’nin en soğuk ve en karasal yerleri Erzurum-Kars Bölümü’dür. Bu özellikler denize uzaklık ve yükseklik ve enlem etkisine bağlıdır. Mikroklimalar Küçük İklimler -Çevresine göre dar bir alanda iklim özellikleri belirgin bir farklılık gösteren yörelere mikroklima yöresi denir. -Rize’de turunçgil yetişmesi – Fön rüzgarı -Artvin’de zeytin yetişmesi – Kışlar ılık yazlar kurak -Iğdır’da pamuk yetişmesi – Çevreye göre alçak ve kurak -Akdeniz’de muz yetişmesi – Kış ılıklığı -Karadeniz’de çay yetişmesi – Yıl boyu yağış-yıkanmış toprak TÜRKİYE’NİN İKLİMİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ KPSS ÇIKMIŞ SORULAR İÇİN TIKLAYINIZ. betaAna SayfaYKS KonularıBlogBikifi→Lise Ders Notları→Coğrafya📅 26 Şubat 2022♻ 26 Şubat 20229. Sınıf Coğrafya9. Sınıf Doğal SistemlerGüncelKonu ÖzetiTürkiye; mutlak konumu sonucunda 26°-45° Doğu meridyenleri ile 36°-42° Kuzey paralelleri arasında yer alır. Türkiye; özel konumu sonucunda Asya, Avrupa ve Afrika kıtaları arasında köprü durumundadır. Bu nedenle konumu itibariyle konudaTürkiye'nin Mutlak Konumu ve SonuçlarınıTürkiye'nin Göreceli Konumu ve Sonuçlarınıöğreneceksiniz.📌9. Sınıf Doğal Sistemler Ünitesi✍ Ders Notlarıİnsan-Doğa ve CoğrafyaDünya’nın Şekli ve HareketleriCoğrafi Koordinat SistemiTürkiye’nin Coğrafi KonumuHarita BilgisiHaritacılığın Tarihsel GelişimiYeryüzü Şekillerinin Haritalara Aktarılma Yöntemleriİklim Bilgisi Atmosfer ve İklimİklimin Ana Elemanı Sıcaklıkİklim Elemanı Basınçİklim Elemanı Rüzgarlar ve Özellikleriİklim Elemanı NemYoğuşma Çeşitleri Ve YağışHava Kütlesi ve CepheBüyük İklim TipleriTürkiye’nin İklimi Üzerinde Etkili Olan FaktörlerTürkiye’nin İklim ElemanlarıTürkiye’de Görülen İklim Tipleri📚 Ek NotlarBuharlaşmayı Etkileyen Faktörler⏳Müfredat Süresi 23 Hafta📂Kategori 9. Sınıf Coğrafya Benzer İçeriklerGüncelCoğrafyaİnsan-Doğa ve Coğrafyaİçeriğe GitGüncelCoğrafyaDünya’nın Şekli ve Hareketleriİçeriğe GitGüncelCoğrafyaCoğrafi Koordinat Sistemiİçeriğe GitGüncel müfredata uyumlu ve ücretsiz lise ders notları, YKS hazırlık notları ve TYT-AYT soru dağılımlarına Bikifi ile ulaş!Lise Ders Notları9. Sınıf Ders Notları10. Sınıf Ders Notları11. Sınıf Ders Notları12. Sınıf Ders NotlarıBiyoloji NotlarıKimya NotlarıFizik NotlarıMatematik NotlarıEdebiyat NotlarıTarih NotlarıCoğrafya Notlarıİngilizce NotlarıEğitim Araçları2022 YKS Sayacı2022 TYT Konuları2022 AYT KonularıHukuk Ders NotlarıÜniversite Taban Puanları2 Yıllık Bölüm Puanları4 Yıllık Bölüm PuanlarıOnline Graph PaperHesaplama AraçlarıBikifi HakkındaBiz Kimiz?BlogYazılıya HazırlıkYKS Bilgi BankasıMüfredat KonularıYabancı Dil ÖğrenimiKullanım PolitikasıYorum PolitikasıKVKK ve Gizlilik PolitikamızCopyright © 2022 Bikifi

türkiye nin iklimi konu anlatımı